Gençlerde Görülen Sosyal Fobiler

Fobi, normalde korku yaratmayacak bir nesne, durum ya da aktivite ile karşılaşıldığında duyulan aşırı korku halidir. Bastırılmış ve bilinçaltına itilmiş bazı korkular yer değiştirerek normal bir durum ya da nesneye aktarılır. Kişiler korkularının yersiz olduğunun bilincindedir ancak korkularını engelleyemezler ve günlük yaşamlarını sürdürmekte güçlük çekerler.Fobilerin nedenleri, hem çeşitlerine hem de bireysel farklılıklara göre değişkenlik gösterir. Korku duymaya neden olan herhangi bir nesne, faaliyet ya da durum halinde, anksiyete belirtileri ile karşılaşılır. Aynı zamanda fobilerde görülen belirtilerin hemen hemen hepsi panik atakta da görülebilir ve çoğu zaman birbiriyle karıştırılır. Yüz kızarması, çarpıntı, terleme, titreme,ağız kuruluğu, nefes darlığı, yutkunmada zorlanma, görmede bulanıklık görülen en tipik semptomlardır. Anne-babanın kaybı, boşanması ya da ev içinde şiddet vb strese sürekli maruz kalan çocukların ilerleyen yıllarda fobik davranışlara sahip olması daha muhtemeldir. Bazı bedensel hastalıklar, nörolojik ve psikiyatrik rahatsızlıklarda fobilere neden olmaktadır. Fobilerin mutlaka tedavi edilmesi gerekir tedavi edilmediği taktirde yıllarca sürebilir. Tedavide amaç anksiyetinin düşürülmesi, kaçınma davranışının önlenmesidir. İlaç tedavisi tek başına bir çözüm olmadığı için birtakım psikoterapi teknikleri de önerilmektedir. İlaç kullanımı, doktor kontrolünde kullanılmalı ve bırakılmalıdır.

SOSYAL FOBİ

Gençler arasında görülen en yaygın fobi türlerinden biridir. Sosyal fobiye sahip gençlerin partiye katılma, yabancılarla tanışma ya da karşı cinsten biriyle tanışma ya da buluşma gibi sosyal aktivitelerden kaçındıklarını sıklıkla görürüz. Aynı zamanda topluluk içinde konuşamama , telefonda konuşamama, bir iş yaparken başkaları tarafından izlenmek istememe, otorite sahibi biriyle konuşamama, (patron, üst, öğretmen vb.)umumi tuvaletleri kullanamama gibi davranışlarda gözlenmektedir. Gençler toplum içinde yüzlerinin kızarmasından ve kontrolü kaybetmekten korkarlar. Çoğu zaman başka insanların kendileri hakkında olumsuz düşüncelere sahip olduğu, yargıladığı düşüncesi hakimdir ve aşağılanmış, yetersiz hissedebilirler. Ancak yalnız kaldıklarında hiç rahatsızlık duymazlar. Sosyal anksiyete duyan gençler korktukları bir durumla karşılaştıklarında örneğin, ders anlatmaya kalktıklarında konuşamazlar, yüzleri kızarır, söyleyeceklerini unutur ve herkesin kendilerine baktığını düşünmesi endişelerini arttırır, performanslarını düşürür. Sosyal fobinin utangaçlıktan ayırt edilmesi gerekir. Yeni bir ortama giren herkes anksiyete yaşayabilir bunun sosyal fobi olarak adlandırılabilmesi için gencin her zaman sosyal ortamlardan kaçınıyor olması ve bu durumun günlük yaşantısını ciddi derecede etkiliyor olması gerekir.Sosyal fobinin panik bozukluktan farkı ise, sosyal fobiye sahip kişi ne zaman panik atak geçireceğini bilir ve o durumdan kaçınır. Örneğin asansöre binmekten korkuyorsa merdivenleri tercih eder. Panik bozuklukta ise, panik atakların ne zaman ve nerede geleceği belli değildir ve genelde önlenemez.

AGORAFOBİ

Agorafobi, açık alan korkusudur,kişi kolayca kaçamayacağı ortamlara girmekten çekinir. Bu sıkıntıyı yaşayan gençler yalnız başına sokağa çıkmak istemezler,kalabalık alanlara giremediklerinden dolayı uçak, otobüs, araba vb. bir vasatıyla seyahat edemezler, Bu kişiler çoğunlukla başlarına kötü bir şey geleceği korkusuyla evden çıkmazlar. Sosyal yaşamları ciddi anlamada etkilendiği için, bu durum gençleri depresyona da sürükler.Panik atak geçirenlerde sıklıkla agorafobiye rastlanmaktadır. Panik bozukluğu ile agorafobi birlikte görülebilir.

ÖZGÜL FOBİLER

Yükseklik, ölüm, hayvanlar (böcek, yılan, köpek vs.), kan görmek yada enjeksiyon görmek gibi belli durum ve nesnelere karşı duyulan korkunun adıdır. Korku duyulan nesne ile gerçekten karşılaşılmadığı halde, sadece resminin bile görüldüğü durumlarda anksiyete artabilir. Özgül fobiler çoğunlukla çocukluk çağında ve 20’li yaşlarda görülmektedir . Özgül fobiler tehlikeli, kötü bir deneyim ya da çevreden alınan bilgiler sonucunda meydana gelmektedir.

DİĞER FOBİ TÜRLERİ

Ablütofobi: yıkanmaktan korkma

Afidofobi: yılan korkusu

Agorafobi: açık yer korkusu

Ailorofobi: çiçek korkusu

Akrofobi: yükseklik korkusu

Akuvafobi: su korkusu

Antofobi: insan korkusu

Aritmofobi: sayı korkusu

Astrafobi: şimşek korkusu

Brontofobi: gökgürültüsü korkusu

Ekuinofobi: atlar fobisi

Eritrofobi: kızarma korkusu

Hemotofobi: kan korkusu

Jinefobi: kadınlardan korkma

Kinofobi: köpek korkusu

Klostrofobi: kapalı yer korkusu

Koprofobi: dışkı korkusu

Koulrofobi: palyaçodan korkma

Kremnofobi: yüksek yamaçlardan korkma

Ksenofobi: yabancı korkusu

Mizofobi: pislik korkusu

Nelofobi: camdan korkma

Niktofobi: gece ve karanlık korkusu

Nözofobi: hastalık korkusu

Pirofobi: ateş korkusu

Politikfobi: politikadan korkma

Selenofobi: aydan korkma

Sitiyofobi: yemek yeme korkusu

Takofobi: yüksek hızdan korkma

Talassofobi: deniz yada okyanus korkusu

Tomafobi: ameliyat korkusu

Travmafobi: yaralanma korkusu

Trikinofobi: gıda zehirlenmesinden korkma

Tripanofobi: aşı ya da iğne olmaktan korkma

Zoofobi: hayvandan korkma

Empati Psikolojik Hizmetler